Sinds zo’n twee jaar is het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid verantwoordelijk voor Muziekweb, een van de digitale vormen van dienstverlening waar op alle openbare bibliotheken in Nederland zijn aangesloten. Het vormde het startschot voor een nauwere samenwerking met bibliotheken. In een artikel voor Bibliotheekblad sta ik stil bij twee nu al succesvolle voorbeelden: het project Muziek in de Buurt en het My First Smartphone Festival.

Je hoeft het een bibliotheekprofessional niet te vertellen: lezen en het boek zijn van onschatbare waarde. Maar waarom precies? Daarover ging ik voor Bibliotheekblad in gesprek met boekwetenschapper Adriaan van der Weel, die zich al zijn hele carrière lang hard maakt voor het geschreven woord en in de bibliotheek de ultieme plek voor het aanwakkeren van diep lezen ziet.

De bibliotheek is aan een wederopstanding bezig. Waar de afgelopen jaren steeds meer vestigingen werden gesloten, profileert deze publieke instelling zich vandaag de dag als dé plek waar de burger kennis kan opdoen en anderen kan ontmoeten. Hoe zien deze huiskamers van steden en dorpen er precies uit? En zien we daarin nog verschillen tussen Nederland en Vlaanderen?

Steeds meer openbare bibliotheken ontdekken hoe ze de impact van hun aanbod kunnen meten. De Koninklijke Bibliotheek ondersteunt hen hierbij, onder meer met een leergang Impactmanagement en een impactcommunity. Binnen deze community worden ervaringen met impactgericht werken gedeeld. Ik interview verschillende voorlopers in het veld over hun kennis en werkwijze op dit gebied.

Het afgelopen jaar kwam het gebruik van kunstmatige intelligentie wereldwijd in een stroomversnelling. Hoe kunnen we deze technologie een plek geven in de openbare bibliotheek? Ik schreef er een uitgebreid artikel over voor Bibliotheekblad.

Hoewel bibliotheken ernaar streven een breed publiek te bedienen, is hun personeelsbestand nog niet altijd even divers. Wat doen bibliotheken om hier verandering in te brengen? En hoe is het voor iemand met roots buiten Nederland om in de bibliotheeksector rond te lopen? Ik onderzocht het voor Bibliotheekblad.

Veel bibliothecarissen zullen bekend zijn met de naam Biblionef, maar wat doet deze organisatie precies? Directeur Bethzy Gianella Chiang vertelde mij voor Bibliotheekblad over de oprichting, projecten en toekomstplannen van de organisatie, die zich ervoor inzet om ieder kind ter wereld boeken en leesplezier te bieden.

Steeds meer bibliotheken saneren hun collecties cd’s, dvd’s en bladmuziek. Tegelijkertijd is er een tegenbeweging van specialisten die ervoor willen waken dat muziek compleet uit bibliotheken verdwijnt. Hoe zorgen we ervoor dat muziekcollecties een onderdeel blijven uitmaken van het aanbod van openbare bibliotheken? Ik liet ervaringsdeskundigen aan het woord in Bibliotheekblad.

Sinds dit jaar lopen in bibliotheken verspreid over heel Noord- en Zuid-Holland trainees rond. Zij bijten zich, gefaciliteerd door Probiblio, drie keer acht maanden lang vast in een opdracht voordat zij doorstromen naar een functie in de bibliotheeksector. Het doel is breed geschoolde bibliotheekmedewerkers op te leiden die de sector in de toekomst naar een hoger niveau kunnen brengen. Voor Bibliotheekblad ging ik in gesprek met de organisatie en de trainees zelf.

Collectieafdelingen maakten de afgelopen jaren minstens net zoveel ontwikkelingen door als de rest van de bibliotheken. Daarbij is steeds meer aandacht voor samenwerking met collega’s, burgers en organisaties in het werkgebied. Over die veranderingen gaan Rob Visser, voormalig hoofd team Media bij de Openbare Bibliotheek van Amsterdam (OBA), en Sarah van Vuuren, collectioneur bij Bibliotheek Rotterdam, met elkaar in gesprek voor Bibliotheekblad.

De openbare bibliotheek is de plek van breed beschikbare, vrij toegankelijke en betrouwbare kennis. Waar op het internet vinden we een digitaal equivalent? Precies: bij Wikipedia. Daarom slaan moederorganisatie Wikimedia en bibliotheken maar al te graag de handen ineen – zowel in Nederland als in het buitenland. Ik schreef erover voor Bibliotheekblad.

Na een lange geschiedenis kwam begin dit jaar een einde aan de Stichting Pluscollecties. Wat heeft dit gremium al die decennia voor het Nederlandse bibliotheekwerk betekend? En hoe worden de taken van deze stichting in de toekomst in het veld belegd? Daarover ging ik voor Bibliotheekblad in gesprek met verschillende betrokkenen.

De verschillende afdelingen van bibliotheekorganisaties staan allang niet meer op zichzelf: ze werken steeds meer met elkaar samen om bezoekers en leden zo goed mogelijk van dienst te zijn. Dat geldt ook voor collectioneurs en programmeurs. Hoe kunnen zij samenwerken om zo de klant te verleiden en inspireren? Ik schreef erover voor Bibliotheekblad.

Jaarlijks wordt de NBD Biblion Award voor de beste bibliotheek van Nederland uitgereikt. Bibliotheken kunnen zichzelf of anderen aanreiken voor deze prestigieuze prijs. De winnaar wordt in november bekendgemaakt. De komende edities verzorg ik de journalistieke productie, in de vorm van verslagen en artikelen over de genomineerde bibliotheken en de winnende bibliotheek.

Bibliotheken worden grotendeels gefinancierd door de lokale overheid. Toch vinden steeds meer bibliotheekorganisaties alternatieve financieringsbronnen, bijvoorbeeld in de vorm van subsidies van andere partijen. Waar kunnen bibliotheken allemaal terecht, en aan welke eisen moeten ze voldoen? Ik onderzocht het voor Bibliotheekblad.

Al sinds de opheffing van de laatste opleiding voor bibliothecarissen worstelt de branche met het bijscholen van haar medewerkers. Met Jannie van Vugt en Kirsten Sinke aan het roer worden de komende tijd nieuwe stappen gezet richting een nieuwe brancheopleiding. Ik interviewde hen voor Bibliotheekblad over dit project.

Poëzie is weggelegd voor een select groepje lezers, is vaak het idee. Toch besteedt de bibliotheek graag aandacht aan poëzie, bijvoorbeeld in het kader van de Poëzieweek, die van 26 januari tot 1 februari 2923 voor de elfde keer plaatsvond. Hoe geef je poëzie een goede plek in de bibliotheek? Daarover ging ik voor Bibliotheekblad in gesprek met verschillende experts.

Hoe geef je bibliotheekleden inspiratie voor hun volgende leeservaring? Met dat vraagstuk gingen de KB, POI’s en lokale bibliotheken een paar jaar geleden aan de slag. Het antwoord lag in collectieblueprints: webpagina’s die bibliotheken kunnen gebruiken om hun leden van inspiratie te voorzien. Bibliotheekmedewerkers uit het hele land werken mee om de pagina’s te vullen. Ik sprak erover met betrokkenen voor Bibliotheekblad.

Na vijf jaar Jong Bibliotheek Netwerk (JBN) leek het de oprichters tijd voor een feestje. Door de coronaperiode werd die lustrumviering helaas een jaar vertraagd, maar daardoor was er des te meer tijd om ons te verheugen op een dagvullend programma met sprekers uit allerlei hoeken – typerend voor de breedheid van de taken van de bibliotheek en de veelheid aan rollen die ook jonge medewerkers daarbinnen oppakken. Ik deed verslag van de dag voor Bibliotheekblad.

Deze zomer organiseert Bibliotheekblad, het vakblad voor bibliotheekprofessionals, een schrijfwedstrijd voor alle liefhebbers van de bibliotheek. Het thema is: wat betekent de bibliotheek voor jou? Inzendingen mogen de vorm hebben van een verhaal, gedicht, rap of andere tekstuele vorm. Ik verzorg de coördinatie van de wedstrijd en maak een selectie, die wordt voorgelegd aan de jury.

Kan een computer net zo goed een tekst schrijven over een boek als een mens? NBD Biblion gelooft van wel. Zij zet vol in op automatisch metadateren: het toedichten van kenmerken over een tekst via technologie. Dat betekent echter wel dat alle zevenhonderd recensenten de deur worden gewezen. Een webinar bood uitleg. Ik deed verslag voor Bibliotheekblad.

Bibliotheken en gemeenten: ze kunnen niet zonder elkaar. Rondom de gemeenteraadsverkiezingen staat die band extra op scherp. Hoe bereiden lokale bibliotheken zich voor op deze verkiezingen? Daarin gaven Rixt Heegma, directeur van de Bibliotheken Mar en Fean, en Georges Elissen, projectleider bij Rijnbrink, mij voor Bibliotheekblad inzicht.

De bibliotheek is voor iedereen. Althans, dat roepen we als sector graag. Een inclusieve bibliotheek zit ‘m in een divers personeelsbeleid, maar net zo goed in een even evenwichtige vertegenwoordiging van verschillende landen, volkeren, culturen en seksuele voorkeuren in het boekenaanbod. Hoe krijg je je collectie inclusief? Ik onderzocht het voor Bibliotheekblad.

Nu veel bibliotheken vanwege het coronavirus noodgedwongen gesloten zijn, groeit de behoefte nog sneller stappen te zetten in de ontwikkeling van een bibliotheek die altijd voor iedereen open is. Wat zijn de mogelijke toepassingen van open source in bibliotheekland? Ik onderzocht het voor IP | vakblad voor informatieprofessionals.

Eerder dit jaar sprak ik bibliotheekdirecteuren door het hele land over de sluiting en heropening van hun bibliotheek als gevolg van de maatregelen rondom het coronavirus. In deze serie dubbelinterviews gaan bibliotheekdirecteuren met elkaar in gesprek over de tweede coronagolf, die ook hun dienstverlening beïnvloedt.

Sinds 1 oktober is het Bibliotheekconvenant van kracht, waarin afspraken zijn gemaakt over de drie maatschappelijke opgaven die bibliotheken de komende drie jaar gaan aanpakken. Voor Bibliotheekblad ging ik in gesprek met Tineke van Ham (voorzitter van Stichting Samenwerkende POI’s Nederland), Lily Knibbeler (directeur van de KB) en Anton Kok (directeur van de Vereniging van Openbare Bibliotheken) over hun visie op de bibliotheek van de nabije toekomst.

Bij Probiblio, de provinciale ondersteuningsinstelling voor bibliotheken in Noord- en Zuid-Holland, wordt innovatie met en voor bibliotheken serieus genomen. Het wordt zelfs als een proces gemanaged, in de vorm van De Nieuwe Leest. Voor het Vlaamse vakblad META ging ik in gesprek met adviseurs René Kronenberg en Karen Bertrams over de totstandkoming van nieuwe concepten, ideeën en businesscases voor bibliotheken, waarvoor zij samenwerkingen met sectoren en organisaties uit het hele land laten ontstaan.

Schrijvers zijn de basis van onze branche, vindt Anne Zeegers, directeur van De Schrijverscentrale: zij maken tenslotte de verhalen die worden verspreid. In korte tijd tuigde zij samen met haar team en auteurs Schrijver op je scherm op, waarbij auteurs scholen en bibliotheken digitaal bezoeken. Ik interviewde haar voor Bibliotheekblad over dit project.

Mooi nieuws: de Bibliotheek Venlo krijgt de komende jaren stapsgewijs meer subsidie van de gemeente – mede dankzij de benchmark die Thomas van Dalen in opdracht van de Gemeente Venlo uitvoerde. Voor de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) sprak ik over deze benchmark en financiering met Van Dalen, bibliotheekdirecteur Geja Olijnsma en cultuurwethouder Marij Pollux, die allen bijzonder blij zijn met het resultaat.

Het Nationale Bibliotheekcongres vond dit jaar niet op één dag plaats, maar was verspreid over maar liefst drie dagen en locaties door het hele land. Op 22, 23 en 24 maart reisde het congres achtereenvolgens langs De Nieuwe Kolk in Assen, het Klokgebouw in Eindhoven en Flint in Amersfoort. Daar gingen bibliotheekprofessionals aan de slag met een van de meest urgente thema’s van onze tijd: digitaal burgerschap. Ik bracht verslag uit voor Bibliotheekblad.

Het coronavirus houdt ook de Nederlandse bibliotheeksector in zijn greep. Hoe deed het coronavirus de afgelopen weken langzaam maar zeker zijn invloed gelden en op welke inventieve manieren zetten bibliotheken hun werkzaamheden voort? Een terugblik en een stand van zaken lees je in mijn artikel voor Bibliotheekblad.

Een eigentijdse woonwinkel waarin boeken de sfeermakers zijn. Die indruk krijgt de bezoeker wanneer hij via de rode loper cultuurcentrum CulturA & Zo in Nootdorp betreedt. Eind 2019 opende het vernieuwde gebouw haar deuren en onlangs verwelkomde men reeds de 55.000ste bezoeker. De Koninklijke Bibliotheek (KB) besloot een college aan het succesverhaal te wijden, waarin ook de grote invloed van het StoryHouse in Chester een prominente plaats kreeg.

Op vrijdag 24 januari vond in het Haagse Mauritshuis het symposium De bieb in actie plaats. Bibliotheekdirecteuren en wethouders gingen in discussie over de vermaatschappelijking van de bibliotheek.
Met onder meer Mariëtte Hamer, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad (SER), PvdA-fractievoorzitter Lodewijk Asscher en Volkskrant-columnist Sheila Sitalsing.

Met een bibliotheeksector die zo sterk in beweging is, komt ook verandering in de loopbaankansen die de bibliotheek biedt. Vergrijzing, digitalisering en bezuinigingen stellen bibliotheken en hun HR-afdelingen voor nieuwe uitdagingen. Hoeveel reden hebben we om positief of juist negatief te zijn over de loopbaanperspectieven en doorgroeimogelijkheden die de bibliotheeksector biedt?

Met een bibliotheeksector die zo sterk in beweging is, komt ook verandering in de loopbaankansen die de bibliotheek biedt. Vergrijzing, digitalisering en bezuinigingen stellen bibliotheken en hun HR-afdelingen voor nieuwe uitdagingen. Hoeveel reden hebben we om positief of juist negatief te zijn over het loopbaanperspectief dat de bibliotheeksector biedt? Daarover ging ik voor Bibliotheekblad met experts in gesprek.

Begin dit jaar gingen ze van start: op 6 februari lanceerden de KB en de TU Delft het Future Libraries Lab, waar ontwerpers en computerwetenschappers onderzoek doen naar de behoeften rondom de toekomstige bibliotheek. Met deze samenwerking hopen de twee instituten stappen te zetten in een interdisciplinaire verkenning van de bibliotheeksector. Ik schreef erover voor Bibliotheekblad.

Met de LocHal, Tilburgs centrale vestiging, is de Nederlandse bibliotheekbranche weer een kroonjuweel rijker. Met directeur Peter Kok, manager Angélique de Kort en projectleider Pieternel Thijssen mocht ik al voor de opening een kijkje nemen bij dit baanbrekende gebouw, dat oud met nieuw verbindt.

Deze zomer bewonder je in DOK Delft het skelet van een echte dinosaurus. Voor het nieuwste nummer van Delft.business ging ik met de Delftse bibliotheek in gesprek over dit bijzondere project. Ook sprak ik met initiatiefnemers over de plannen voor een museum over de Delftse ondernemer Jacques van Marken. Verder verzorgde ik de eindredactie van dit nummer.

Wie lid is van de bibliotheek, kent het misschien wel: voor het lenen en reserveren van fysieke boeken heb je een ander account nodig dan voor e-books en luisterboeken. Voor de openbare bibliotheeksector een doorn in het oog. Daarom wordt hard gewerkt aan een single identity­-principe voor alle openbare bibliotheken in Nederland.

Wie de bibliotheek van de Technische Universiteit in Delft weleens bezocht heeft, kent de indrukwekkende kegelvorm van het gebouw. Die vorm keert terug in de XR Cone, een prototype dat de bibliotheek liet ontwikkelen om digitale collecties nog beter in beeld te kunnen brengen. Ik schreef erover voor IP | vakblad voor informatieprofessionals.

In augustus 2023 strijkt de 87e editie van het World Library and Information Congress (WLIC) van de International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA) neer in Rotterdam. Meer dan drieduizend bibliothecarissen en informatieprofessionals van over de hele wereld ontmoeten elkaar en wisselen kennis uit over hun vakgebied. Ik maak onderdeel uit van het team dat de communicatie rondom dit congres verzorgt.

Het afgelopen jaar voerde Stichting Samenwerkende POI’s Nederland (SPN) een pilot uit om te achterhalen hoe jongeren beter bereikt kunnen worden met het Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) dat in honderden bibliotheekvestigingen door het hele land te vinden is. Daartoe gingen vijf bibliotheekorganisaties als proeftuin aan de slag. Over hun bevindingen schreef ik een whitepaper en een handreiking.

Er is iets niet pluis in Furth am See, het Oostenrijkse plaatsje dat als decor dient voor Vlieg weg, vlieg weg, de nieuwste roman van Paulus Hochgatterer. Terwijl de zomer zich aandient en de temperaturen oplopen, worden steeds meer vreemde gebeurtenissen gesignaleerd. Ik schreef een recensie over het boek voor Medisch Contact.

Het van oorsprong Deense principe van The Human Library is inmiddels zo’n zes jaar bekend in Nederland. Zelfs tijdens de coronacrisis wisten organisatoren in ruim twintig sessies meer dan zevenhonderd mensen te bereiken. Ik schreef een artikel over deze succesvolle interventie voor het Spaanse wetenschappelijke tijdschrift BiD: textos universitaris de biblioteconomia i documentació.

De Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) kent verschillende commissies, die zich onder meer inzetten voor een gezamenlijke merkidentiteit, eenduidig HR-beleid een goede landelijke digitale structuur. In een nieuwe interviewserie ondervraag ik leden van die commissies over hun werkzaamheden en betekenis voor het bibliotheekveld.

Ophef in de letteren: NBD Biblion, de grootste leverancier van bibliotheekboeken in Nederland, laat zijn aanbevelingen voortaan schrijven door kunstmatige intelligentie, en gooit honderden recensenten op straat. Schrijvers en literaire critici steigeren over deze beslissing. Als collectiespecialist, recensent en auteur denk ik daar enigszins anders over. Ik schreef er een opiniestuk over voor De Lage Landen.

In 2021 werd hard gewerkt aan de Netwerkagenda, die in de zomer werd gelanceerd. Nu worden die plannen in praktijk gebracht. In een nieuwe interviewserie ondervraag ik spelers in dat proces. Het eerste interview, met netwerkadviseur Manon de Caluwé, staat nu online.

Eerder dit jaar ontvingen bibliotheken door het hele land subsidie in het kader van het Leesoffensief. Met dit geld kunnen zij aan de slag om kinderen en jongeren aan het lezen te krijgen. De komende tijd ga ik voor de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) in gesprek met bibliotheken door het hele land om te weten te komen welke projecten zij met dank aan deze subsidie kunnen opstarten.

De afgelopen jaren is de samenwerking tussen openbare bibliotheken in Europees en Caribisch Nederland in een stroomversnelling geraakt. De zes eilanden hebben sinds 2020 allemaal toegang tot de digitale bibliotheek en kregen begin dit jaar zelfs boeken en bibliotheekmeubels toegestuurd. Hoe ziet de relatie tussen beide kanten van het koninkrijk op bibliotheekgebied eruit? Ik onderzocht het voor de nieuwe editie van Boekman.

Bij zijn herbenoeming kreeg de leerstoel van bibliotheekhoogleraar Frank Huysmans een nieuwe titel. Voortaan mag hij zich nog meer richten op de bibliotheek als onderdeel van de informatiesamenleving – een onderwerp waar zijn hart ligt. Ik sprak hem voor het nieuwe nummer van IP | vakblad voor informatieprofessionals.

Bibliotheken zijn bij uitstek duurzame instanties: boeken uitlenen is een mooi voorbeeld van de steeds populairder wordende deeleconomie. Ook op andere manieren integreren zij duurzaamheid in hun collecties, activiteiten en beleid, van kledinguitleen tot biodesignlabs. Ik schreef er een artikel over voor de nieuwste editie van Boekman.

De bibliotheken mogen weer open! Dat vieren we als bibliotheeksector met een uitgebreid gesprek met prinses Laurentien van Oranje-Nassau, dat ik met haar mocht voeren over het belang van de bibliotheek. ‘Bibliotheken zijn de bomen van een gemeenschap: ze zorgen voor zuurstof, verkoeling en beschutting. En als je erin klimt, kun je verder kijken.’

Jaarlijks onderscheidt het Victorine van Schaickfonds publicaties die vernieuwing in het informatievak stimuleren. Dit jaar viel de eer te beurt aan Cornelis van Lit (penning), Helena Schöb (scriptieprijs), muziekbibliotheek De Intro (aanmoedigingsprijs) en Eimer Wieldraaijer (oeuvreprijs). Voor IP | vakblad voor informatieprofessionals ging ik met Van Lit en Schöb in gesprek over hun onderzoeken en ambities.

Begin oktober werd het Bibliotheekconvenant 2020-2023 ondertekend, waarin afspraken zijn gemaakt over de belangrijkste maatschappelijke opgaven die bibliotheken en de overheid de komende drie jaar gaan aanpakken. Daartoe werken de betrokken partijen aan een Netwerkagenda, waarin hun gezamenlijke doelen tot uiting komen. In dat kader zal ik de komende tijd belangrijke spelers uit het veld interviewen over hun ambities.

Hoe voeren bibliotheken hun taken uit in het gebied waarin en waarvoor zij werkzaam zijn? Bij welke kernfuncties liggen hun kansen en hun uitdagingen? En hoe zouden we het bibliotheekveld nog beter kunnen inrichten om die functies optimaal te vervullen? In een nieuwe serie interviews voor de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) nodig ik bibliotheekdirecteuren uit met een frisse blik te kijken naar de sector en haar taken.

Hoe verhouden het Finse en het Nederlandse bibliotheeklandschap tot elkaar? Samen met collega’s uit binnen- en buitenland onderzocht ik de overeenkomsten en verschillen tussen de bibliotheeksector in deze twee landen, die allebei op hun eigen manier streven naar vernieuwing en verbetering. Het onderzoekspaper verscheen in Library Management.

De afgelopen tijd lieten bibliotheken in het hele land zich van hun meest wendbare kant zien: in hoog tempo tuigden zij nieuwe producten en diensten op, om zo hun leden en bezoekers, ondanks hun sluiting, toch te kunnen blijven bedienen. Nu denken zij na over manieren waarop zij straks weer veilig hun deuren kunnen openen. Voor de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) sprak ik met bibliotheekdirecteuren uit het hele land, die zich allemaal met een eigen focus richten op de toekomst.

De nieuwe editie van poëzietijdschrift Awater is uit! In dit nummer bespreek ik de nieuwe bundel van Liesbeth Lagemaat, verschenen bij uitgeverij Wereldbibliotheek. Ik word onder meer vergezeld door Ahmed Aboutaleb, Ted van Lieshout, Willem Jan Otten en Thomas Möhlmann.

Introverten en extraverten worstelen zich door hun schooltijd heen in De zoon van mijn moeder van Markus van der Graaff en in Nederhalfrond van J.Z. Herrenberg. Voor DW B onderwierp ik hen aan een vergelijkende lezing.

Ik wist dat het LONK Magazine van Probiblio, met 25 interviews met leesexperts uit de bibliotheekwereld, een pareltje zou worden, maar dat ik op de cover zou staan…

De Bibliotheca Thysiana aan het Leidse Rapenburg herbergt sinds al de opening in 1655 ruim tweeduizend boeken van koopman Johannes Thysius. Bij de boekenschat hoort ook een familie- en bibliotheekarchief van vijftien strekkende meter, met een schat aan informatie voor geschiedkundigen, kunsthistorici, taal- en letterkundigen en boekwetenschappers. In deze bundel geven specialisten uit diverse disciplines een eerste indruk van de rijkdom van dit veelzijdige historische materiaal. Ik schreef een hoofdstuk over de belangrijke rol van de custodes, die dag en nacht op de boekenschatten pasten.