Natuurmonumenten is voor veel Nederlanders een bekende organisatie, maar hoeveel mensen weten dat deze vereniging beschikking heeft over een eigen bibliotheek? Denk daarbij aan meer dan een fysieke en digitale collectie: bibliothecarissen Mariska van Aanholt en Colinda van der Molen staan de hele organisatie bij bij informatievraagstukken.

Metershoge boekenkasten, passen die nog wel in onze huidige informatiesamenleving? Bij de TU Delft wordt dat onderzocht met de Collection Wall. Ik interviewde projectleider Alice Bodanzky erover voor IP | vakblad voor informatieprofessionals. Ook ging ik in gesprek met Petra Links en Roomyla Choenni, de nieuwe directeuren van het Gelders Archief en de Groninger Archieven.

Dankzij digitalisering wordt het steeds makkelijker informatie van verschillende bronnen aan elkaar te koppelen, waardoor het vinden van je voorouders een fluitje van een cent wordt. Ik interviewde Pieter Woltjer, datamanager bij het CBG | Centrum voor Familiegeschiedenis, erover. Ook sprak ik met Jantien Borsboom, directeur van PublicSpaces.

Ingressus, servicebedrijf voor bibliotheken en andere informatiecentra, viert dit jaar haar 25e verjaardag. In al die jaren was de organisatie getuige van de belangrijkste digitale ontwikkelingen, en zocht zij naar manieren om kennisinstellingen binnen al die situaties zo goed mogelijk van dienst te zijn. Voor IP | vakblad voor informatieprofessionals interviewde ik de oprichter en de huidige directeur over verleden, heden en toekomst.

Als Tweede Kamerlid maakte Kees Verhoeven zich elf jaar lang hard voor een gezond digitaal leefklimaat. Dat werk zet hij nu als zelfstandig adviseur voort. Welke boodschappen geeft hij mee aan zijn luisteraars, in de politieke en bestuurlijke arena en daarbuiten? Daarover sprak ik hem voor IP | vakblad voor informatieprofessionals.

Wie lid is van de bibliotheek, kent het misschien wel: voor het lenen en reserveren van fysieke boeken heb je een ander account nodig dan voor e-books en luisterboeken. Voor de openbare bibliotheeksector een doorn in het oog. Daarom wordt hard gewerkt aan een single identity­-principe voor alle openbare bibliotheken in Nederland.

OpenAI, DALL·E, Midjourney – nieuwe programma’s die gespecialiseerd zijn in het creëren van content door middel van kunstmatige intelligentie volgen elkaar in rap tempo op. Techexpert Sander Duivestein volgt de ontwikkelingen op de voet. Ik sprak hem voor IP | vakblad voor informatieprofessionals.

Wie de bibliotheek van de Technische Universiteit in Delft weleens bezocht heeft, kent de indrukwekkende kegelvorm van het gebouw. Die vorm keert terug in de XR Cone, een prototype dat de bibliotheek liet ontwikkelen om digitale collecties nog beter in beeld te kunnen brengen. Ik schreef erover voor IP | vakblad voor informatieprofessionals.

Al meer dan tien jaar speurt Elisabeth Bik het internet af naar frauduleuze beelden in onderzoeksartikelen. Daarmee hoopt ze misstanden in de wetenschap tegen te gaan. Voor IP | vakblad voor informatieprofessionals ging ik met haar in gesprek. Ook ondervroeg ik meerdere professionals uit het veld over de kansen en risico’s van de opkomst van ChatGPT.

Op 16 maart 2023 vindt de elfde editie van de VOGIN-IP-lezing plaats. Op het programma staan sessies over vindbaarheidsproblemen, Wikipedia en samenwerking. In aanloop naar de lezing sprak ik voor IP | vakblad voor informatieprofessionals met twee sprekers, Nava Tintarev en Reijer Passchier. Zij zijn respectievelijk gespecialiseerd in aanbevelingssystemen en de macht van grote techbedrijven.

Ook dit jaar beloonde de jury van de Victorine van Schaick Prijs weer drie publicaties op het gebied van informatie met een Victorine. De Victorine van Schaick Penning ging dit jaar naar Suzette van Haaren voor haar proefschrift The Digital Medieval Manuscript. De scriptieprijs was voor Nitzan Shalev. Zij slaagde cum laude voor de master Book and Digital Media Studies aan de Universiteit Leiden met haar scriptie Mind Your Language. Voor IP | vakblad voor informatieprofessionals ging ik met beiden in gesprek.

Met haar werk als onderzoeker voor Bellingcat helpt Annique Mossou het onderzoek naar complottheorieën verder en maakt ze toekomstig onderzoek naar misdaden makkelijker. Ik sprak haar voor het nieuwe nummer van IP | vakblad voor informatieprofessionals.

Als oudgediende heeft bibliothecaris Michiel Nijhoff alle ontwikkelingen in het vak voorbij zien komen. Nu, na 45 jaar, neemt hij afscheid van zijn werk bij het Stedelijk Museum Amsterdam en de gebruikers voor wie hij het altijd deed. Ik interviewde hem voor het nieuwste nummer van IP | vakblad voor informatieprofessionals.

Wat gebeurt er wanneer je als fotomuseum je collectie laat bekijken door kunstmatige intelligentie? Dat experiment ging men aan bij het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam. Voor het nieuwe nummer van IP | vakblad voor informatieprofessionals sprak ik met hoofd collecties Martijn van den Broek over het kunstproject. Daarnaast bracht ik verslag uit van de PublicSpaces-conferentie op 17 en 18 mei in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam.

Op 11 mei 2022 vindt de tiende VOGIN-IP-lezing plaats. Op het programma staan onder meer talks over linked open data, het archief van de toekomst en de strijd tegen desinformatie. Ook aan het woord komen Brecht Castel over de vraag hoe online onderzoek helpt in de strijd tegen desinformatie en Cynthia Liem over de digitale misstappen in de toeslagenaffaire. Ik ondervroeg ze over hun lezingen voor IP | vakblad voor informatieprofessionals.

In zijn proefschrift onderzoekt Alex Brandsen hoe archeologen gebruik kunnen maken van deep learning-technieken om hun onderzoek te vergemakkelijken. Wellicht valt die techniek in de toekomst in een bredere context toe te passen. Ik sprak met hem voor IP | vakblad voor informatieprofessionals.

Hoe richt je een goed digitaal archief in, en hoe ontsluit je het vervolgens weer op een makkelijke, interactieve manier? Op die vragen geeft de expositie MVRDVHNI: The Living Archive of a Studio, sinds 6 november te zien in Het Nieuwe Instituut, antwoord. Ik bezocht de expositie voor IP | vakblad voor informatieprofessionals.

Wij beïnvloeden niet enkel de technologie, de technologie beïnvloedt ook ons. Dat is de centrale gedachte van Leon Heuts en Bart van der Meij, die het boek Down to Earth samenstelden. Ze laten verschillende filosofen aan het woord, die allemaal laten zien: alleen door in een netwerk te denken en te handelen, komen we verder. Een wereldwijde beweging is hun wens, waarbij alles en iedereen mag aansluiten. Ik interviewde hen voor IP | vakblad voor informatieprofessionals.

VOGIN en IP | vakblad voor informatieprofessionals bieden jaarlijks een gevarieerd programma met lezingen en workshops rond het thema ‘zoeken en vinden van informatie’. Dit jaar zijn de keynote speakers hoogleraar forsenische data-analyse Zeno Geradts en directeur van het Meertens Instituut Antal van den Bosch. Zij geven een inkijkje in hun werkpraktijk en een voorproefje van wat zij op 21 oktober gaan vertellen. In het nieuwe nummer van IP is een interview van mij met beide heren te vinden.

Bij zijn herbenoeming kreeg de leerstoel van bibliotheekhoogleraar Frank Huysmans een nieuwe titel. Voortaan mag hij zich nog meer richten op de bibliotheek als onderdeel van de informatiesamenleving – een onderwerp waar zijn hart ligt. Ik sprak hem voor het nieuwe nummer van IP | vakblad voor informatieprofessionals.

Wanneer stop je met grasduinen in die eindeloze lijsten met bronnen die naar aanleiding van je zoekacties zijn komen bovendrijven? Die vraag herkennen Rens van de Schoot, Jan de Boer, Felix Weijdema en Bianca Kramer. Al in 2019 oogstten zij lof met ASReview, afkorting voor Active learning for Systematic Reviewing. Met deze open source-tool, gebaseerd op machine learning, maakten zij het mogelijk om in reusachtige datasets snel relevante papers te vinden. Hoe staat het er anno 2021 mee?

Diversiteit staat hoog op de agenda – ook onder informatieprofessionals. Aan welke vormen van diversiteit moeten we precies denken? Waarom is een inclusieve arbeidsmarkt zo belangrijk? En welke stappen worden al gezet in het vakgebied van de informatieprofessional? Voor IP | vakblad voor informatieprofessionals gaf ik een inkijkje vanuit verschillende perspectieven.

Waar musea eind vorig jaar werden opgeroepen koloniale kunst terug te geven aan de rechtmatige eigenaar, houden bibliotheken zich nog opvallend stil. Bevindt zich in Nederlandse collecties ook een aanzienlijke portie roofboeken? Of is Nederland in de loop van de geschiedenis enkel slachtoffer geweest van boekenroof? In de nieuwste editie van IP | vakblad voor informatieprofessionals geef ik een inkijkje in de complexiteit van de kwestie.

Nu veel bibliotheken vanwege het coronavirus noodgedwongen gesloten zijn, groeit de behoefte nog sneller stappen te zetten in de ontwikkeling van een bibliotheek die altijd voor iedereen open is. Wat zijn de mogelijke toepassingen van open source in bibliotheekland? Ik onderzocht het voor IP | vakblad voor informatieprofessionals.

Het wordt steeds belangrijker dat data gemakkelijk vindbaar, toegankelijk, uitwisselbaar en herbruikbaar zijn. Ook tijdens de uitreiking van de Nederlandse Dataprijs stonden deze FAIR-principes centraal. Welke initiatieven vielen daar in de prijzen en wat zegt hun bestaan over de stand van FAIR data? Daarover schreef ik een artikel voor IP | vakblad voor informatieprofessionals.

Jaarlijks onderscheidt het Victorine van Schaickfonds publicaties die vernieuwing in het informatievak stimuleren. Dit jaar viel de eer te beurt aan Cornelis van Lit (penning), Helena Schöb (scriptieprijs), muziekbibliotheek De Intro (aanmoedigingsprijs) en Eimer Wieldraaijer (oeuvreprijs). Voor IP | vakblad voor informatieprofessionals ging ik met Van Lit en Schöb in gesprek over hun onderzoeken en ambities.